Tinh hoa Đạo học Đông phương - Thu Giang Nguyễn Duy Cần

"Nói về Đạo học Trung Hoa là nói đến cái học của Tam Huyền: Dịch, Lão và Trang. Sự liên lạc giữa ba cái học ấy thật là chặt chẽ, mà Dịch là đầu não: "Dịch quán quần Kinh chi thủ."

Lão học và Dịch học như một biểu một lý, cho nên ngày xưa Vương Bật dùng Dịch giải Lão, dùng Lão giải Dịch một cách hết sức đắc lực. Nói đến Dịch và Lão không thể nào không nói đến công dụng của nó trong cái đạo dưỡng sinh mà Y đạo là căn bản. Bởi vậy ngày xưa người ta gọi Lão học là cái học của Hoàng Lão. Hoàng là Hoàng Đế Nội Kinh, sách căn bản của Y đạo Trung Hoa. Bởi vậy mới có câu: "Y đạo thông Tiên đạo", người xưa không một ai học Dịch, học Lão mà không học Y. Ngày nay có khác, người ta đã giao phần Y học cho một hạng người gọi là y sĩ chuyên chữa bệnh làm nghề. Ngày xưa Y đạo không phải là một nghề, mà thực sự nó là cái Đạo dưỡng sinh. Lời xưa có nói: "Vi nhơn tử giả, bất khả dĩ bất tri Y". Là người không thể không biết Đạo Y. Dịch là "thể" mà Lão và Y là "dụng". Cho nên bàn đến Đạo học mà bỏ qua đạo dưỡng sinh là thiếu sót."

(Trích Lời nói đầu)